Voormalig boswachter Frans Kapteijns is vrijwilliger bij Natuurmonumenten. Hij legt uit wat Huis ter Heide zo speciaal maakt: ‘Het gebied heeft verschillende componenten zoals bos, heide en vennen. Die vennen zijn zeldzaam in ons land. Er groeien plantjes zoals moerashertshooi. Ooit was het een landgoed met bomen die aangeplant zijn om geld mee te verdienen. Natuurmonumenten wil de overgang maken naar een meer natuurlijk bos, zodat er meer variatie in soorten komt. ‘Een natuurlijker bos bestaat namelijk behalve uit bomen ook uit struiken en kruiden.’
Je laatste rustplaats in de natuur
Aantrekkelijke variatie
Het is die variatie waar het natuurgebied nu al zijn aantrekkingskracht aan ontleent. ‘Het is een verrassing als je vanuit een gesloten bos met veel soorten bosvogels ineens op een open vlakte met vennen komt, terwijl je in de verte de heide ziet liggen’, zegt Frans. ‘De wandelpaden zijn goed te belopen en er zijn wisselende hoogtes dankzij de stuifkoppen. Veel mensen genieten hier van al dat moois, te voet, op de fiets of te paard. ‘Ook op de natuurbegraafplaats mag je gewoon rondwandelen.’
Natuurbegraafplaats
Joke Schilstra, manager van de natuurbegraafplaats, legt uit wat natuurbegraven zo gewild maakt. ‘Begraven worden in een natuurgebied als Huis ter Heide betekent dat je na je dood weer helemaal één wordt met de natuur. Dat is ook waarom mensen kiezen voor een plekje hier. Ze voelen zich verbonden met de natuur in het algemeen of met deze plek in het bijzonder. Het is ook een duurzame manier van begraven. Een voorwaarde is dan ook dat er alleen afbreekbare materialen de grond in gaan. We garanderen ook eeuwige grafrust. Notarieel is vastgelegd dat deze plek voor eeuwig natuur blijft.’
‘‘Toen mijn man plotseling stierf, zochten we hier een mooie plek uit. Hij kwam hier zo graag. Dat de hertjes nu bij zijn graf komen eten, zou hij geweldig vinden.’’
Thérèse Schouwenaars

Versneld natuurlijker
Frans legt uit waarom landgoed Huis ter Heide zo geschikt is voor natuurbegraven. ‘Ten eerste omdat hier een langzame omzetting moet komen naar meer natuur. Het was veel te veel alleen maar aangeplant productiebos. Dankzij de samenwerking met Natuurbegraven Nederland gaat dat nu in een sneller tempo. Het ligt ook goed wat hoogte betreft en de zandgrond is ideaal om in te graven. Er stond nog een mooi oud gebouw dat we kunnen gebruiken voor samenkomsten en het padennetwerk maakt het terrein toegankelijk.’
De natuur als leidraad
Ongeveer 10 procent van het gebied fungeert als begraafplaats. Maar de natuur blijft altijd leidend. Joke: ‘Als er ergens een dassenburcht is, komen we daar niet in de buurt. We kijken steeds naar de natuur en hoe we die zo goed mogelijk kunnen beheren. Dat doen we samen met Natuurmonumenten. We zien nu al dat er meer flora en fauna terugkomt. Broedende vogels bijvoorbeeld, en verschillende vlindersoorten. We hebben een heel mooi stuk heidegebied terug laten komen en meer loofbomen tussen de fijnsparren en douglassen gezet. Met meer ruimte ertussen zodat de zon meer op de bodem kan komen. Nieuwe soorten gaan zich dan ontwikkelen. Zo wordt het bos toekomstbestendig.’
Voor altijd natuur
Als de begraafplaats straks vol is, wordt die teruggegeven aan de natuur. ‘Ongeveer 30 jaar nadat de laatste plek gereserveerd is, dragen wij het beheer over aan Natuurmonumenten’, legt Joke uit. ‘Hier begraven worden betekent dus letterlijk terug naar de natuur. Met de aankoop van een plekje hier draag je eraan bij dat dat nooit meer anders wordt.’